#1. Na zamówienie hiszpańskiego rządu

Z myślą o zbliżającej się Wystawie Światowej z 1937 roku Hiszpanie szukali pomysłów na swoją ekspozycję. Zwrócili się wówczas do jednego ze swoich najsłynniejszych artystów, który już od co najmniej kilkunastu lat rozpoznawalny był na całym świecie. Pomimo sowitej zachęty finansowej Picasso – który mieszkał wtedy w Paryżu – nie był przekonany do podjęcia się zadania. Przekonał go poeta Juan Larrea, a i tak całe miesiące minęły, zanim na płótnie pojawiło się cokolwiek więcej niż tylko podstawowe szkice.

#2. Pożegnanie z Hiszpanią

Pablo Picasso nie był zachwycony tym, co dzieje się w jego ojczyźnie i od 1904 roku mieszkał we Francji. Nie unikał również wyrażania swojej opinii, nieprzychylnej wobec ustroju obowiązującego wówczas w Hiszpanii. Kiedy zaś poproszono go o namalowanie Guerniki – w hołdzie zniszczonemu przez Niemców baskijskiemu miastu – uczynił to, mimo iż przez poprzednie trzy lata ani razu nie pojawił się w ojczyźnie. Zresztą ostatni raz uczynił to w 1934 i już nigdy, aż do śmierci, Picasso nie był w Hiszpanii.

#3. Co przedstawia Guernica

Co właściwie przedstawia słynny obraz? Bombardowanie położonego w Kraju Basków miasta Guernica, które miało miejsce 26 kwietnia 1937 roku. Franco twierdził, że miasto zniszczyli republikanie, choć rzeczywistość była dokładnie przeciwna. To w Guernice chronili się opozycjoniści wobec frankistowskich nacjonalistów i to na nich atak przypuścił generał Franco wraz ze wspierającymi go siłami niemieckimi i włoskimi. Ile było ofiar ataku? Nie wiadomo. Szacunki wahają się od 100 do ponad 1600 zabitych cywilów.

#4. Relacja naocznego świadka

O bombardowaniu Guerniki Picasso dowiedział się wcześniej, jednak dopiero szczegółowy opis sporządzony przez George’a Steera dla The Times wywarł na malarzu tak wielkie wrażenie, że zdecydował się poświęcić zdarzeniu swoją pracę. Jak przystało na szanującego się artystę, Pablo Picasso zwlekał z rozpoczęciem malowania do ostatniej chwili – i ostatecznie ukończył swoje dzieło zaledwie na dwa tygodnie przed otwarciem hiszpańskiego pawilonu na Wystawie.

#5. Miesiąc i gotowe

Namalowanie Guerniki zajęło artyście nieco ponad miesiąc – uwinął się w dokładnie 35 dni, co wypada uznać za naprawdę dobry wynik… Tym bardziej jeśli weźmie się pod uwagę fakt, że Picasso nie ograniczał się w tamtym czasie wyłącznie do tworzenia zamówionego przez Hiszpanię dzieła. Równocześnie pracował też nad drugą serią obrazów do Snu i kłamstwa Franco – serii, z której dochód chciał przeznaczyć na wsparcie hiszpańskich republikanów.

#6. Czas na zmiany

Nie od razu Guernica wyglądała tak, jak możemy podziwiać ją obecnie – zresztą to samo można powiedzieć zapewne o większości słynnych obrazów. Picasso pierwotnie zamierzał umieścić na obrazie uniesioną pięść – symbol walki z uciskiem. Pięść najpierw miała być pusta, później – zawierać snop zboża. Żaden z tych pomysłów nie ostał się w finalnej wersji. Podobnie przepadł pomysł użycia kolorów – i tym samym Guernica pozostała prawdopodobnie najsłynniejszym dziś dziełem w skali szarości.

#7. Jak nie zachwyca?!

Dzisiaj nikt nie ma wątpliwości co do tego, jak wielkim dziełem jest Guernica – w końcu zachwyca wszystkich… A jeśli nie do końca? Sceptycy nie będą odosobnieni, bo już od samego początku więcej było takich, którzy twierdzili, że Picasso się nie popisał. Mało tego, jeden z krytyków stwierdził nawet, że „spośród dzieł sztuki to najgorsza rzecz, jaka została stworzona w dziejach”. Szczególnie ubodło Picassa zaś to, że Guerniki nie polubili nawet Baskowie, w hołdzie którym namalował pracę. Czasy się jednak zmieniły, a wraz z nimi zmieniło się też postrzeganie obrazu.